MOBIELE KLINIEK – DE START

Het is zover, we hebben de licentie voor de mobiele kliniek binnen!

Vorige week schreef ik over de voorbereidingen, maar deze week zijn we echt van start gegaan.

We hebben nu een mobiele kliniek voor mensen met een chronische aandoening zoals, suikerziekte, hoge bloedruk en chronische longaandoeningen.

We hebben een team welke bestaat uit een arts, een verpleegkundige, een apothekers assistente en een chauffeur. Het team is enthousiast en gemotiveerd. Het is een geheel nieuwe uitdaging en natuurlijk is het spanned hoe het allemaal zal gaan lopen.

De week ervoor zijn overal posters opgehangen en flyers uitgedeeld. Sinds een week kunnen patiënten bellen voor een afspraak, en de eerste afspraken staan genoteerd in de agenda. Op afspraak werken is een uitdaging in Jordanië, waarvan ik benieuwd ben hoe dat gaat lopen.

Iedere dag start de mobiele kliniek bij onze centrale apotheek, waar het team de nodige medicijnen meeneemt, de formulieren voor patienten, de laptop en meer.

De eerste dag is het even wennen, niets is nog een routine. Vervolgens gaat de bus op pad naar één van de dorpen bij de grens met Syrië.

In het dorpje Shajara, staan we in een nauw straatje met de bus. We zijn niet echt gelukkig met de sta plaats, we blijken voor een winkeltje te staan. Het is warm die dag, 37 ⁰C. In onze bus is het nog warmer, en de doktor heeft het zweet op zijn voorhoofd. We hebben een probleem met de airconditioning van de bus. Voor de airconditioning gaat de bus volgende week naar de garage, en de sta plaats gaan we nog naar andere mogelijkeheden zoeken.

In het dorpje Thnobia, staan we op een geweldige plek in een park met speeltuin. Er is een overdekte plek met bankjes waar patiënten kunnen wachten. De plek straalt rust uit. Omdat we daarnaast op afspraak werken komen patienten één voor één binnen wandelen in het park, en hebben we niet de hectiek zoals we dat in de klinieken gewend zijn.

Deze eerste twee dagen ben ik mee met onze mobiele kliniek, samen met de medical coordinator assistent. We bespreken ter plekke o.a. de organsiatie van het werk, de patienten flow, de inhoud van het counselen en passen ter plekke aan.

Iedere patient wordt eerst geregistreerd in de computer. De medical coordinator assisten heeft hiervoor een database gemaakt en geeft ter plekke uitleg en ondersteuning. Deze data base is o.a. belangrijk voor het verzamelen van onze data, hoeveel patienten zien we met welke ziekte, en welke leeftijd. Daarnaast wordt een patienten dossier gemaakt. Na de registratie meet de verpleegkundige het gewicht, de lengte, de bloedruk, telt de pols en doet eventueel een bloedsuiker.

De patient gaat met zijn dossier naar de arts, die een anamnese afneemt, onderzoek doet, een diagnose stelt, uitleg geeft over zijn ziekte.

De verpleegkundige counselt de patient met name over het leren omgaan met zijn ziekte en het aanpassen van zijn leefstijl waar nodig. Denk hierbij aan stoppen met roken, gewichtsverlies, dieet, bewegen, het gebruik van de medicatie.

We willen ons vooral richten op zelfmamanegment, waarbij het belangrijk is dat iemand leert leven met zijn chronische aandoening.

Tussen de verschillende patienten door en op het einde van de dag bespreken we verschillende situaties, zowel het inhoudelijke werk als de organisatie van het werk.

Op het einde van de tweede dag hebben we een evaluatie en bespreken alle knelpunten die we onderweg tegen kwamen en hoe dit op te lossen. Deze eerste week was als het ware proefdraaien.

Ik ben heel tevreden en trots op het team. Het is een echt team, wat elkaar ondersteunt, ieder doet zijn onderdeel, maar helpt en ondersteunt ook de ander waar nodig. 

MOEDERS VAN 14, 15, 16 en 17 JAAR

Jonge meisjes die uitgehuwelijkt worden en moeder worden. Ik heb er al eerder over geschreven in HUWELIJK: NORMEN EN WAARDEN (nov 2014). Het is een onderwerp waar ik me enigszins machteloos bij voel. Onze verloskundigen zien zeer regelmatig jonge meisjes, die zwanger zijn.

De Jordaanse verloskundige zit vandaag achter haar tafel in haar barak. Ze is gekleed in een lang zwart kleding stuk, een hoofddoek en een witte jas over haar kleding. Er komt een meisje van 15 jaar binnen. Het jonge meisje is ook gekleed in een kledingstuk tot op de grond met lange mouwen en een hoofddoek. Op haar arm heeft ze een jongetje van 4 maanden, haar zoontje. Het jonge meisje heeft een kinderlijke en verlegen lach op haar gezicht als ze vraagt om een zwangerschapstest. De verloskundige geeft haar de zwangerschapstest. Ze legt uit aan het jonge meisje dat ze met de zwangerschapstest terug moet komen. Als de test positief is, is het belangrijk om terug te komen voor het eerste controle bezoek en voorlichting. Als de test negatief, wil ze haar ook graag zien, om te praten over voorbehoedsmiddelen. Haar zoontje is nog maar 4 maanden en het is goed om een poosje te wachten met de volgende zwangerschap, zowel voor haar eigen gezondheid als voor de gezondheid van haar zoontje. Tijdens mijn bezoek zie ik het meisje niet terug, maar het kan zijn dat ze de volgende dag terug komt.

Nog een meisje van 15 jaar, ze komt met haar moeder. Haar moeder vraagt om een zwangerschapstest voor haar dochter. De test is positief, het meisje is voor de eerste keer zwanger. De verloskundige doet de nodige controles bij het meisje, en legt haar van alles uit over zwangerschap, de veranderingen in haar lichaam, advies ten aanzien van eten en meer. Het meisje zegt niets en zit er wezenloos bij. Haar moeder stelt alle vragen. De verloskundige richt zich steeds in het gesprek op het meisje, maar de informatie lijkt niet tot het meisje door te dringen.

Een andere jonge dame van 18 jaar, ze heeft twee kinderen. Ook zij komt voor een zwangerschapstest. De test is negatief. De verloskundige legt haar uit dat het belangrijk is, om wat langer te wachten met de volgende zwangerschap. Het jonge meisje legt uit dat ze graag nog een kind wil omdat ze bang is dat haar man haar anders verlaat. De verloskundige vraagt: “Heeft je man dat gezegd?”. Het antwoord is: “Nee”. De verloskundige, legt uit; “Je hebt al twee kinderen. Je man zal je echt niet zomaar verlaten. Je kunt je ook mooi maken voor je man, en jezelf opmaken, het gaat niet alleen om kinderen.” De verloskundige vraagt: “Kun je je man vragen ook te komen”. Het meisje verdwijnt. Even later komt ze met haar man. De verloskundig nodigt hem uit te zitten. Ze legt hem en zijn jonge vrouw uit, waarom het belangrijk is te wachten met de volgende zwangerschap en bespreekt voorbehoedsmiddelen. Ze vraagt hem: “Zal je je vrouw verlaten als ze nu niet nog een kind krijgt”. Het antwoord is: “Nee”. De verloskundige weet de juiste toon te zetten tijdens het gesprek en legt uit zonder oordeel.

Voorbehoedsmiddelen is iets wat de verloskundige meestal alleen met de vrouw bespreekt. Onze verloskundige nodigt ook steeds de man uit, soms lukt dat, soms niet. Ze vertelt mij dat man en vrouw binnen het huwelijk dit ook niet makkelijk bespreken. Waar het kan probeert zij het gesprek te beginnen met man en vrouw.

Ik word iedere keer diep geraakt, als ik een jong meisje zie wat uitgehuwelijkt is en al moeder is of wordt. De meisjes zijn eerst gevlucht uit eigen land, ieder met haar eigen verhaal. Als ze dan veilig aangekomen zijn in Jordanië in een vluchtelingen kamp of daarbuiten, worden ze uitgehuwelijkt, meestal met goede bedoelingen, om haar te beschermen. De jonge meisjes worden moeder, stoppen met school en krijgen de verantwoordelijkheden van een volwassene. Volgens onderzoek van UNICEF is een kwart van alle huwelijken onder Syrische vluchtelingen in Jordanië met minderjarige meisjes. 

MOBIELE KLINIEK-VOORBEREIDING

In de kleine dorpjes in het Noorden van Jordanië, vlakbij de grens met Syrië, wonen vele Syrische vluchtelingen. Tot een half jaar geleden konden zij terecht bij gezondheidsposten van de overheid en was de zorg voor hen gratis. Vanaf half November 2014 is dit veranderd. De Jordaanse overheid kan de kosten niet aan, en de Syrische vluchteling moet betalen. De kosten zijn laag, omdat het gesubsidieerd is, maar voor mensen die weinig hebben, en ook eten en onderdak moeten betalen is het niet te betalen. Het aantal mensen dat nu naar de gezondheidsposten van de overheid gaat is flink gedaald sinds november. Waar gaan ze nu heen? In Ramtha zijn klinieken van organisaties waar de zorg gratis is voor hen, onder andere onze kliniek, maar het vervoer kost geld. De vraag is gaan ze naar Ramtha, of gaan ze niet naar de doctor totdat ze erg ziek zijn?

Inmiddels hebben wij besloten dat we een mobiele kliniek gaan starten voor mensen met een chronisch aandoening in deze dorpen.

Waarom voor mensen met een chronisch aandoening?

Onder de Syrische vluchtelingen zijn veel oudere mensen met een chronische ziekte zoals suikerziekte, hoge bloeddruk en chronische longziekten.

Iemand met een chronische ziekte of aandoening hoeft zich niet perse ziek te voelen. Maar zij moeten wel toegang hebben tot zorg en medicatie. Als zij geen toegang hebben tot behandeling en hun voorgeschreven medicatie niet gebruiken, krijgen zij allerlei klachten, worden ziek en krijgen complicaties.

Wij willen met onze mobiele kliniek tegemoet komen aan de behoeften van mensen met een chronische aandoening die anders geen toegang hebben tot zorg, zowel voor de Syrische vluchteling, maar ook voor Jordaanse mensen, die kwetsbaar zijn.

De zorg bestaat niet alleen uit medicatie. Het is vooral ook belangrijk om mensen bewust te leren omgaan met hun chronische aandoening of hun leefstijl welke invloed heeft op klachten verergering.

Wij willen ons richten op zelfmanagement, waarbij het belangrijk is dat iemand leert leven met zijn chronische aandoening en grip krijgt hierop.

Voordat de mobiele kliniek daadwerkelijk van start kan gaan moest er heel veel gebeuren. Een bus is omgebouwd tot mobiele kliniek, hij ziet er echt geweldig uit.

We hebben sta-plaatsen voor onze kliniek georganiseerd in 4 verschillende dorpen. Er zijn vaste dagen in de week voor iedere dorp. In de 2 kleine dorpen zijn we eenmaal per week. In de twee grotere dorpen zijn we tweemaal per week.

Onze community health workers zijn met flyers de dorpen in gegaan om mensen te informeren. Posters zijn opgehangen in de gezondheidsposten en openbare gelegenheden. In onze eigen kliniek geven verpleegkundigen de voorlichting over de mobiele kliniek.

We hebben een sollicitatie proces achter de rug en hebben nu een arts, een verpleegkundige, een apothekers assistent en een chauffeur voor onze mobiele team.

Er zijn protocollen ontwikkelt, materialen om de patiënt te counselen. Ieder patiënt krijgt een persoonlijk logboekje, met informatie over zijn chronische ziekte, zijn medicatie en andere informatie. In dat logboekje kan hij of zij zijn plan schrijven hoe zijn leefstijl aan te passen en bijhouden hoe het gaat.

Er is een handleiding geschreven waarin alle processen staan beschreven, denkend aan de dagelijkse routine, de organisatie van de dagelijkse medicatie, hoe de data te verzamelen, taakbeschrijvingen en meer. Dit alles is in een tweedaagse intensieve training verwerkt, waarin het team veel informatie te verwerken heeft gekregen, maar waarin ook veel geoefend is in het counselen van de patiënt.

Er is keihard gewerkt door het medische team, het logistieke team en andere betrokkenen.

Ik vind het echt geweldig, om hier mijn bijdrage aan te mogen leveren. We werken aan kwaliteit van zorg, ontwikkelen materialen, trainen, coördineren, organiseren en lobbyen. Dit is het werk waar ik van hou!!

Het team voor onze mobiele kliniek is er klaar voor. Ze zijn gemotiveerd en willen met plezier aan de slag.

Wanneer we daadwerkelijk beginnen????

Ik had gehoopt deze week, maar we wachten nog op een officieel licentie van de overheid, en dat is nog even afwachten en geduld hebben.

OORLOG DICHTBIJ

Ramtha, één van de plaatsen waar wij een kliniek hebben, ligt 5 kilometer van de grens met Syrie. Vlak over de grens wordt gevochten tussen het Syrische leger en oppositie partijen.

Mensen zijn gewend geraakt aan de geluiden van de oorlog, maar de geluiden worden heviger en dat boezemt angst in.

In een Jordaanse krant lees ik dat mensen in Ramtha niet kunnen slapen vanwege bombardementen en het schieten wat zij horen. De hevigere gevechten zijn een nachtmerrie.

Er zijn mensen die vertellen dat zij rook van de bommen aan de andere kant van de grens zien.

Er zijn mensen die bang zijn dat kogels en projectielen in Jordanië terecht komen, dat is tenslotte al eerder gebeurd. 

Er zijn mensen die hun huis niet uit durven vanwege de geluiden van de oorlog.

Er zijn mensen die ’s nachts wakker worden omdat ze hun huis voelen schudden.

De grens overgang bij Ramtha naar Syrië is al een paar jaar dicht.

Ruim een maand geleden hebben Syrische rebellen de grensovergang die nog open was tussen Syrië en Jordanië veroverd “Nassib border”. Jordanië heeft besloten deze grensovergang te sluiten om de veiligheid van het eigen land te waarborgen.

Kan de Syrische vluchteling nu nog wel Jordanië binnen komen? Ik probeer nieuws te vinden over vluchtelingen bij de grens. Maar ik kan er niets over vinden op het internet.

Wel lees ik dat het sluiten van deze grensovergang economische gevolgen heeft voor Syrië, Jordanië en Libanon. De grensovergang wordt gezien als een levensader voor de Syrische regering en Syrische en Libanese handelaars en zakenlieden. Ook Jordanië heeft economische te lijden. De grens overgang werd ook gebruikt om voedsel en hulpgoederen naar Syrisch te brengen.

In een bericht in de Jordan Times lees ik dat afgelopen maandag 1700 vluchtelingen Jordanië zijn binnen gekomen. Er schijnen veel meer vluchtelingen bij de grens te zijn. Ik kan er echter geen nieuws over vinden. Het zijn mensen op zoek naar een veilige plek, waarschijnlijk in erbarmelijke omstandigheden. 

HET DAGELIJKSE LEVEN

Inmiddels ben ik 7 maanden in Jordanië. Aan één kant lijkt het of ik hier een eeuwigheid ben, aan de andere kant is het nog maar zo kort. Het gewone dagelijkse leven hier in Jordanië is aan één kant voor mij net zo gewoon als mijn leven in Nederland, aan de andere kant is het ook zo anders.

Ik sta ’s ochtend op tijd op, ergens tussen half acht en acht uur loop ik naar mijn werk. Meestal ben ik de eerste. Ik start mijn laptop op, en bekijk mijn mail, probeer het één en ander te doen, voordat mijn collega’s binnen lopen. Ik vergader, ik overleg regelmatig met collega’s over de inhoud van ons werk. Ik ga naar vergaderingen met andere organisaties, ik participeer in werkgroepen. Ik doe sollicitatiegesprekken en evaluatie gesprekken. Overal werken mensen, en waar mensen werken zijn er dezelfde hoogtepunten en uitdagingen waar ook ter wereld. Ik stort me in mijn werk, doe soms ’s avonds en in het weekend wat voor het werk. Ik heb altijd een ideaal beeld hoe het er uiteindelijk uit moet zien, meestal moet ik mijn verwachtingen naar beneden bijstellen, maar dat gebeurde mij ook in Nederland. ’s Avonds doe ik mijn boodschappen, kook mijn potje of sla het over. In het weekend ruim ik mijn huisje op en doe mijn was. Ik heb sinds 2 maanden mijn eigen huisje met tuin. Het is helemaal mijn plekje geworden en inmiddels heb ik ook de tuin ingericht.

Soms ga ik het weekend er op uit en neem dan mijn fototoestel mee. Als ik zo op mijn leven in Jordanië kijk is het een heel gewoon leven, zoals ik dat ook in Nederland heb.

Tegelijkertijd is het ook zo anders in Jordanië. Een andere land, een andere cultuur, een ander landschap en ik werk in een totaal andere situatie. Ik kom in een vluchtelingen kamp, wat een stad op zich is. De eerste keer is indrukwekkend het vluchtelingen kamp, maar als je er wekelijks komt, wen je aan de situatie. Als ik naar het veld ga zit ik 2 a 3 uur in de auto en probeer dan de tijd nuttig te gebruiken door op mij laptop te werken. De auto wordt regelmatig gecontroleerd onderweg.

De klinieken zijn niet luxe, maar eenvoudig ingericht. In Zaatari vluchtelingen kamp is de kliniek in caravans, of te wel bouw keten of barakken. In Ramtha hebben we een goed gebouw. De persoon op administratie registreert meer dan 150 patiënten op een dag. Eén arts ziet meer als 50 patiënten op een dag.

Het beeld op straat is anders, alles is over het algemeen zandkleurig, het landschap en de huizen.

Het weer is over het algemeen droog. Soms zijn er zandstormen, dan voel je het zand in je ogen prikken en beginnen veel mensen te hoesten.

Ik woon dicht bij een moskee, en in plaats van de kerk klok op zondag, hoor ik nu vijf keer per dag de moskee. Maar ook dat went, ik word er in ieder geval niet wakker van ’sochtends om vier uur.

De kleding van vrouwen wisselt van zwarte wijde kleding met alleen de ogen onbedekt tot strakke spijkerbroeken en shirts. In korte broek en hemdje lopen, is er in principe niet bij.

Alcohol is hier in verhouding schreeuwend duur, en op de meeste plekken wordt geen alcohol geschonken. Alle mannen roken en ook veel vrouwen, ook in alle openbare gelegenheden. In restaurants is het een gewoonte om na het eten een waterpijp te bestellen.

Ik moet me aan een aantal veiligheidsvoorschriften houden, maar over het algemeen kan ik me vrij bewegen. In veel belangrijke gebouwen en grote winkelcentra ga ik een poortje door en wordt mijn bagage gecontroleerd, zoals dit ook op een vluchthaven gebeurd.

Ik voel me op mijn plek hier in Jordanië, waar mijn leven aan één kant zo gewoon is, en aan de andere kant zo bijzonder. Eén ding is zeker, ik verveel me geen moment, maar dat gebeurde me ook niet in Nederland, want in het gewone dagelijkse leven gebeurt heel veel. Het zijn de kleine dingen, de verhalen van mensen, de contacten met allerlei mensen, ongeacht hun cultuur, hun achtergrond, religie en gewoonte; de kleine eenvoudige dingen wat je voor iemand kan doen, die het leven zo bijzonder maken, waar ook ter wereld.